Hoe ga je om met tegenstellingen of conflicten op het werk?

Voorop moet staan dat tegenstellingen of conflicten horen bij het samenwerken van mensen. Niet iedereen schat situaties en mogelijkheden op dezelfde manier in. Daarom bestaan er verschillende meningen en wanneer iedereen zich serieus betrokken voelt bij het werk ontstaan er gemakkelijk tegenstellingen of conflicten. Wie niet serieus betrokken is, zal het niets uitmaken. Bovendien zijn mensen heel verschillend en kunnen ze elkaar soms irriteren.

Wanneer constructief met een conflict wordt omgegaan, kan het leiden tot iets nieuws, in ieder geval tot verbetering van een situatie.

Besef dat het voor samenwerking niet nodig is om van elkaar te houden, je hoeft elkaar zelfs niet graag te mogen. Je moet elkaar wel accepteren.

Wanneer is er sprake van een conflict?

Er is sprake van een conflict als er binnen een persoon of bij twee (of meer) partijen die op elkaar zijn aangewezen informaties, opvattingen over middelen, methoden, doelen, waarden of belangen zijn die onverenigbaar zijn of lijken. De onverenigbaarheid kan een latent gegeven zijn in de situatie. Belevings- en interactie aspecten gaan een rol spelen zodra één van de partijen zich bewust wordt van de onverenigbaarheid, daar eventueel vijandige gevoelens voor krijgt en de ander van zijn kant daadwerkelijk (manifest) in de weg gaat staan.

Wanneer kan een conflict worden opgelost?

Met het bovenstaande is al een aanzet gegeven om te zien of het mogelijk is een conflict op te lossen.

1. Op de eerste plaats moet het gaan om iets dat in de ogen van de betreffende partijen belangrijk genoeg is om aan te werken.
2. Bij beide partijen moet er een positieve instelling zijn om er iets aan te doen.
3. Het is van belang of er een redelijk machtsevenwicht is tussen de partijen. Het wordt heel moeilijk wanneer de een zich afhankelijk voelt van de ander; er bestaat dan onvoldoende vrijheid om te komen tot een open communicatie.
4. Men moet er ook psychologisch voor klaar zijn: wanneer er bijvoorbeeld heftige gevoelens van afkeer bestaan, die nog niet zijn uitgesproken, is er nog geen voldoende basis voor gezamenlijk gesprek.
5. Beide partijen moeten in staat zijn tot een redelijke wijze van communiceren met elkaar.
6. Beide partijen moeten bereid zijn om concessies te doen.
7. Het is van belang, dat zij mogelijkheden in de hand hebben om eventueel te plannen veranderingen ook door te zetten.
   
   

Verschillende manieren van omgaan met tegenstellingen of conflicten

Er is onderscheid tussen verschillende situaties waarin we over conflicten spreken, maar waar lang niet zeker sprake is van conflict.

Het is hierin belangrijk of mensen en groepen dezelfde doelen nastreven of het idee hebben dat hun doelen niet verenigbaar zijn en of er de neiging is om beslissingen samen te nemen of niet.

Harmonie

In onderling overleg kan men tot afspraken komen. Hier is de communicatie erg belangrijk: als men het toch oneens lijkt te zijn, is er waarschijnlijk sprake van een communicatieprobleem.

Bij groepen die in harmonie willen werken is de probleemoplossende aanpak op zijn plaats. Dit houdt het volgende in:

• Probeer scherp te zien waar het probleem ligt, hoe de stand van zaken is en waar je als groep naartoe wil
• Ga na wat belemmerende en wat bevorderende factoren zijn om dat te bereiken
• Bepaal aan welke belemmerende factoren wellicht iets kan gedaan worden en zoek naar mogelijke oplossingen voor ieder daarvan.
• Kies vervolgens de beste ideeën uit, zet een actieplan op en bekijk welke consequenties (vooral negatieve) dat zou kunnen hebben
• Ga over tot actie en evalueer regelmatig of de gestelde doelen worden bereikt

Dit is mogelijk omdat beide partijen uiteindelijk hetzelfde doel hebben en dat ook samen willen bereiken

Besteed bij de oplossing extra aandacht aan de volgende 3 punten:

• De inhoud van het probleem
• De structuur waarin het ontstaat
• De relatie tussen de personen
  
  

Coalitie

Men probeert voor een bepaalde tijd tot compromissen te komen en hete hangijzers te vermijden. Van belang is dan om realistische afspraken te maken. Bij een vaag besluit gaat ieder zijn eigen weg.

Bij een coalitie zal het altijd neerkomen op onderhandelen. De doelen of belangen liggen hier niet op één lijn, integendeel soms zijn ze zelfs tegenstrijdig. Dit is een conflict in wording. Het hoogst dat dan bereikbaar is, is een compromis.

Tegenwicht

Men geeft elkaar tegenspel. Ieder benadert het probleem vanuit zijn eigen gezichtshoek, bijv. een andere professie. Nodig is het bewustzijn van eigen knowhow, maar ook van eigen beperktheden.

Partijen streven bij een tegenwicht wel dezelfde doelen na, maar men is het met elkaar oneens, omdat het vertrekpunt of het referentiekader verschilt. Dan gaat het er als eerste om overtuigd te blijven dat beide partijen uiteindelijk hetzelfde willen bereiken.

Om vervolgens argumenten te geven, elkaar te overtuigen en tegelijkertijd goed te luisteren naar de ander, zonder vooringenomenheid en met een ruime mate van relativiteitszin. Daardoor wordt het mogelijk de beperkingen van het eigen standpunt en de voordelen van de positie van de ander te onderkennen.

Conflict

Partijen streven een verschillend doel na en zijn bereid een beslissing te forceren, desnoods door strijd.

Bij conflicten is het van belang om de situatie proberen terug te brengen naar een situatie van tegenwicht of coalitie. Maar juist hier – meer dan bij harmonie, coalitie of tegenwicht – doen zich allerlei krachten gelden, die bewust of onbewust spelen bij personen in een conflictsituatie, zowel bij de partijen zelf als bij mensen die ‘van buitenaf’ behulpzaam willen zijn.