Op sommige dagen lijkt het universum ons iets duidelijk te willen maken. Zo sloeg ik op dinsdag 27 mei 2025 in de ochtend de krant open en viel mijn oog op twee krantenkoppen:

• Zorgdirecteur keert zichzelf een bonus van één miljoen euro uit.
  En direct daaronder:
• Ouderen moeten voortaan zelf hun steunkousen aantrekken – er is geen personeel meer.

Je zou denken dat dit satire is. Iets uit De Speld. Maar nee. Het is de stand van de zorg in Nederland, 2025. Aan de ene kant mevrouw De Nijs, directeur van een zorgorganisatie die grotendeels draait op overheidsgeld, die zichzelf via een eigen BV een miljoen euro overmaakt als ‘winstbuffer’. Aan de andere kant mevrouw Bekx-Sprengers, 86 jaar, artrose in de handen, die zich elke ochtend door haar steunkousen worstelt, omdat “we het personeel echt voor de écht noodzakelijke zorg willen inzetten”.

De BV als bonbonnière

De uitleg is altijd hetzelfde: het geld is verdiend, er is risico genomen, het blijft binnen de organisatie (zij het via een omweg langs de privérekening van de bestuurder). En natuurlijk: het is allemaal “volgens de regels”. Maar de hamvraag is niet of het mág. De echte vraag is: hoe kijk je jezelf aan in de spiegel terwijl je dit doet? En dáár wringt iets. Want dit is geen spreadsheetkwestie. Dit is een morele afweging. Een die vraagt om reflectie. Om bewustzijn. Om een stem die zegt: “Zeg eens eerlijk: wat drijft je? Wat is je behoefte achter deze keuze? En wat is de impact op de mensen voor wie jij verantwoordelijk bent?”

Had hier niet iemand een supervisie nodig?

Een goede supervisor is geen dominee of morele politieagent. Het is iemand die – zonder oordeel – helpt onderzoeken wat je beweegt, waar je blinde vlekken zitten en hoe je verantwoordelijkheid neemt voor je keuzes. Een zorgbestuurder die in supervisie was gegaan, had misschien geconfronteerd kunnen worden met haar innerlijke paradox:

• “Ik wil kwaliteit leveren én rendement behalen.”
• “Ik voel me betrokken én geef mezelf prioriteit.”
• “Ik vind zorg belangrijk én stort het geld op mijn holding.”

Dat zijn complexe spanningen. Maar juist dáár zit leiderschap. Niet in het overmaken van een miljoen, maar in het aankijken van je motieven.

Zorg zonder ziel

Wat nu gebeurt, is zorg zonder ziel. Waarin cliënten ‘gestimuleerd worden tot zelfredzaamheid’ – wat een chic woord is voor: zoek het zelf maar uit. Waarin personeel de gaten dichtloopt, terwijl de directie haar eigen zakken vult. Waarin systemen kloppen, maar principes wankelen. Mevrouw Bekx-Sprengers verdient geen instructiefilmpje over hoe ze haar kousen zelf moet aantrekken. Ze verdient zorg.
En mevrouw De Nijs verdient geen bonus. Ze verdient een goed gesprek.

Leren of leegtrekken?

Supervisie had hier verschil kunnen maken. Niet om te oordelen, maar om ruimte te creëren voor echte vragen:

• Wanneer is genoeg echt genoeg?
• Welk voorbeeld geef ik met deze beslissing?
• Draagt mijn gedrag bij aan vertrouwen of vervreemding?

Zonder dat soort reflectie verandert leiderschap in luxe. In goedbetaalde afstandelijkheid. In “ik eerst, de rest volgt later” — als er nog iets overblijft.

En dus:
Een miljoen voor de directrice. Een kous voor mevrouw Bekx. En voor de rest van ons: de vraag of we dit normaal vinden. Of we leiders willen die winst maken óf leiders die durven leren.